Prof. Dr. Ekrem Buğra Ekinci
Biyografi
Kitaplar
Makaleler
Aktüel
Akademik
English
Arabic
Diğer Diller
Programlar
Televizyon
Radyo
Youtube
Yazışmalar
Tüm Sualler
Sual Başlıkları
Sual Gönder
TR
EN
AR
Biyografi
Kitaplar
Makaleler
- Aktüel
- Akademik
- English
- Arabic
- Diğer Diller
Programlar
- Televizyon
- Radyo
- Youtube
Yazışmalar
- Tüm Sualler
- Sual Başlıkları
- Sual Gönder
Suallerde, makalelerde, programlarda arama yapın.
Makaleler
Yazışmalar
Programlar
Sual Başlıkları
“
Gasp
”
için arama neticeleri gösteriliyor
Sual: Dedelerimizden kalma pek değeri olmayan bir tarla için köyümüzden biri burası vakıf imiş deyince miras taksimi sırasında içimize şüphe düştü. Bu tarlanın ne için vakfedildiği bilinmiyor. Elimizde vakf olduğuna dair bir belge yok. Şu halde şer’î vaziyet nedir?
Cevab: Bir yer vakıf imiş sözü ile vakıf olmaz. Buranın belli bir vakfa ait arazi olduğu hakkında en az iki âdil şahit veya sahih bir vesika (vakfiye, mahkeme kararı vs) olmalıdır. Bu da ancak İslam mahkemesinde bahis mevzuudur. Vakıf malının dedelerinizin eline nasıl geçtiği bilinmiyor. Kaldı ki vakfın ne vakfı olduğu da belli değildir. Eskiden köylerin gelirini devlet vakfa tahsis ederdi. Bu şer’î manada bir vakıf değildir. Sizinki de böyle olsa gerektir. Eğer mesela köy camisinin vakfı ise, bunun da ispatı lazımdır.
2 Mayıs 2012 Çarşamba
Sual: Fakültemizde okuyan Somalili arkadaşlarla korsanlık mevzuunu münazara ettik. Arkadaşlar yabancı gemilerin oralara atık bırakıp aynı zamanda balık zenginliklerini sömürdüklerini dile getirdiler. Bu, korsanlık yapmak için özür olur mu? Korsanlar bir otorite sayılıp vergi alabilir mi?
Cevab: İşin aslı bilinmemektedir. Atık atıyor, balık tutuyor diye masum gemilere saldırmak, onlara zarar vermek, haraç almak için kişilere bir hak tanımaz.. Açık sularda herkes balık tutabilir. Seyahat edebilir. Bundan kimse haraç alamaz. Gemi limana yanaşmış ise ve mal indiriyorsa, gümrük vergisi alınabilir. Bunu da meşru hükümet yapar.
31 Temmuz 2012 Salı
Sual: Patronunun, işten çıkan işçilerin bir miktar parasını vermediğini iyi bilen bir kimse, ihtiyaten patronun bir mikdar parasını saklasa, işten çıktığı zaman da alamadığı paraya saysa ve söylemese câiz olur mu?
Cevab: Tevehhüme itibar yoktur. Bu ihtimalle başkasının malını habersiz almak caiz olmaz; gasp sayılır. Ayrılırken, o para ona helâl olur; zira alacağı vardır. Ama başta aldığı için, helâlleşmek lâzımdır. Zira parayı bir müddet fâizsiz kredi gibi elde tutmuş ve bundan dolayı bir menfaat elde etmiş yahud karşı tarafın menfaatine engel olmuştur.
30 Aralık 2013 Pazartesi
Sual: Bir kimseden alınan borç, taahhüt edilen zamanda geri ödenmemişse ve artık o kişiden haber alınamayıp kendisine ulaşılamıyorsa ne yapmak lazım gelir?
Cevab: Para olduğu halde zamanında ödenmeyen borç, gasp sayılır. Sahibi kayıp ise, lukata hükmündedir. Sahibi ölmüşse vârislerini arar. Bulamazsa lukata olarak elinde tutar. Ümidi keserse fakirlere tasadduk eder. Kendi fakirse, kullanır. Sahibi çıkarsa ödemesi lâzımdır. Tevbe de gerekir.
1 Eylül 2015 Salı
Sual: Bulgaristan’dan göç ettik. Kimimiz bir daha geri dönmemek üzere; kimisi ise ortalık sakinleşince tekrar geri döneriz diye geldi. Geride kalan toprakların bir kısmına duyduğum kadarıyla devlet el koymuş ve bir başkalarına satmış. Bu vaziyette o topraklarda mülkiyet hakkı bitmiş mi oluyor?
Cevab: Gasp ile habis mülkiyet kurulur. Sahibinin hakkı devam eder. Geri dönüp alma imkânı varsa alabilir. Harbîlerin el koyduğu mal, onun mülkü olur. Müslümanlar orayı tekrar fethedince, ganimet olur. Müslüman oraya gidip, önceki malını ihraz ederse (el koyarsa) mâlik olur. Hanefî de böyledir. Hazret-i Peygamber, Mekke'ye teşriflerinde “Ukayl bize ev mi bıraktı?” buyurdu ve bu evi talep etmedi.
6 Eylül 2015 Pazar
Sual: Serviscilik yaparak geçimini sağlayan bir kimsenin minibüsüne bir başkası çarparak kazaya sebep olsa, minibüsün hasarını ödemesi dışında, servise çıkamadığı (madden zarar gördüğü miktarda) günler için tazminat alması caiz midir?
Cevab: Hanefî mezhebinde menfaatlerin tazmini ancak yetim, vakıf ve muâddün lil-istiğlâl olan (ücretle çalışan) mallarda mümkündür. Servis, taksi gibi mallar, bu üçüncü sınıfa girer. Binaenaleyh tazmini istenebilir.
28 Aralık 2016 Çarşamba
Sual: Bir kişi, bir başkasından mal alsa, o mal da onda emanet olsa, alan kişi bunu bilmese, malın sahibi çıktığı zaman, malı alandan alabilir mi?
Cevab: Ödediği bedeli ödemeksizin alabilir. Malı alan, satandan ödediği bedeli geri alır.
2 Ağustos 2017 Çarşamba
Sual: Bir kimse birinin arabasını gasp etse, o da gasp edilen mal iade edilene kadar yapması gereken işleri yapamayıp kârdan zarar etse, gaspçıya tazmin ettirebilir mi?
Cevab: Gâsıb, gasp ettiği malda her hangi bir kusur ve noksan meydana getirmeden sahibine teslim ederse bu edâ-i kâmil olur ve mal sahibi bundan dolayı herhangi bir şey talep edemez. Ancak taksi şoförü gibi maişetini bu arabadan kazanan kimse, menfaatleri de tazmin ettirebilir. Araba sahibi çocuk veya vakıf ise de böyledir. Hanefî dışındaki üç mezhebde menfaatlerini de tazmin ettirebilir. Gasp eden ecr-i misl öder.
2 Eylül 2017 Cumartesi
Sual: Adam bir kimsenin bisikletini gasp etse, bisikletin helak oldu diye bisikletin kıymetini verse, mal sahibi parayı aldıktan sonra bisikletin helak olmadığını öğrense, bisikletini geri isteyebilir mi?
Cevab: Bisiklet elde mevcut olduğu için, aynını iade etmesi gerekir. Bisikletin sahibi, hakikate muttali olup, bisikleti isteyebilir. Fıkıh kitaplarında, kazâdan sonra edâ olamayacağı ifadesi buna şâmil değildir. Nitekim gasp edilen kölenin kıymetini alan mâlik, bundan sonra köle ortaya çıksa kıymetini aldığı için bir daha köleyi alamaz hükmü, bununla aynı değildir. Birincisinde saklama ve suiniyet vardır. İkincisinde kölenin kaybı gâsıbın iradesi dâhilinde değildir. Biri cansız, diğeri canlıdır.
2 Eylül 2017 Cumartesi
Sual: Hak sahibi olmayan zilyedin, mesela gâsıp veya hırsızın menkul malda elde ettiği faydalar (mesela gasp ettiği arazinin mahsulü veya zamanında iade etmediği koyunun sütü) kime aittir?
Cevab: Kendisi bunları mülk edinemez. Fakirlere sadaka verir. Hanefi dışındaki üç mezhepte malın sahibine iade eder.
3 Aralık 2023 Pazar