Sual
Roma sefiri olup sonradan sadrazamlığa gelen İsmail Hakkı Paşa o kadar emareye rağmen Libya’nın kaybedileceğini nasıl göremez, mevzu yalnızca gaflet veya zavallılıkla izah edilebilir mi?
Cevap
Hakkı Paşa yolda yürürken nereye gideceğini unutacak kadar dalgın, Beyoğlu batakhanelerinin müdavimi sefih biriydi. İttihatçıların hemen hepsi böyle idi. Balkan harbinde de benzeri oldu. İttihatçılar İtalyanlara çok yakındı. Onları iktidara getiren İtalyan masonlarıdır. Danışıklı dövüş olduğunu söyleyenler çoktur. Yani bizi iktidara getirdiniz, Libya sizindir. 1908 sonrası, ciddi bir istihale, yani dönüşümdür. Cemiyetin güç mihrakları değişmiş, baskı unsurları değişmiştir. İtalyanların mütareke zamanı itidalli davranmaları, silahları bırakıp gitmeleri, daha sonra kurulan devletle müsbet münasebeti dikkat çekicidir. Menfaat bunu gerektirse de emellerine ulaşamamalarına rağmen hem Ankara'ya hem İttihatçılara tavırları danışıklı dövüş fikrini kuvvetlendirmektedir. Fakat asıl mesele Sultan Abdülhamid zamanında fazlasıyla faal olan baskı unsurlarının sessizliği, hanedanın sosyal, politik ve ekonomik cihetten yalnızlaştırılması bu gibi neticeler doğurmuştur.
Alakalı Başlıklar