Bunlar, gizli kapaklı âyinler yapan tapınak şövalyeleri gibi görülemez.  Dünyanın hemen her yerinde derin devlet denince kast edilen, % 90 bir takım memurlardır, yani istihbarattır.  Gizlilik ve dokunulmazlık perdesi arkasında çalışan, kimseye hesap vermek zorunda olmayan devlet memurlarıdır. Bunların çoğunun idarecilerinin kim olduğu bilinmez; ama vardır. Derin devlet, esas itibariyle 20.asrın ilk yarısının mahsulüdür.  1930'ların devleti yücelten, etnosantrik faşizminin kalıntısıdır. Evvela İngilizler, sonra Almanlar, sonra da Amerikalılar böyle teşkilatlar kurdu; bunları hikmet-i hükümet ve emniyet gibi bahanelerle dokunulmazlık perdesine büründürdüler. Bunların ne yaptıkları bilinemez, hatta sorgulanamaz. Finans ve militer cihetle teminat altına alınmışlardır. Bunları kuranlar, şurasını ihmal ettiler, belki de bilerek böyle hareket ettiler: Böyle mesuliyetsizlik halesiyle donatılan müessese, balon gibi şişmeye başlar. Mesela cezasız adam öldürme salahiyeti verilirse, yaptıklarından ötürü kimseye hesap vermeme imtiyazı tanınırsa bunu eninde sonunda kullanır. Kullandıkça açlığı artar; salahiyet sahasını, bütçesini ve kadrosunu büyütmeye bakar. Öyle bir nokta gelir ki devletin gizli ve bilinmez organları; görünenlerden ve bilinenlerden daha güçlü; sayıca ve teşkilatça daha şümullü hâle gelmeye başlar. Vatan, millet, halkın iyiliği gibi mücerred mefhumlarla, faaliyetlerini perdelemeyi âdet edinir. Bunlar ya alıştıkları için, ya manipüle edildikleri için ya da kendilerini ve çevrelerini korumak için, ya da menfaat temini için bu yolda devam eder; statükoyu vermemek için derin mücadelelere girişirler. Ancak derin devlet prensipleriyle uzlaşan, boyun eğen, onunla uyumlu çalışabilenler, görünürdeki idareciler arasına girebilir. Buna karşı çıkanlar; hainlikle, bölücülükle, gericilikle suçlanır. Bir müddet sonra insanlar ya korkudan susar; ya da kanıksar. Bu noktada artık demokrasiden, insan haklarından söz etmek abes olur.